Ez dira gutxi, publizitateari dagokionez, indarrean dagoen araudia bete gabe argitaratzen diren lan-eskaintza publikoak. Zoritxarrez, ohiko jardunbideak dira, halaber, profilen definizioan anbiguotasuna edo merezimenduen baremazioa arautuko duten irizpideen omisioa.
Erakunde publiko batean egiten den norgehiagoka-prozesu orok Berdintasun-, Merezimendu-, Gaitasun-, Gardentasun- eta Segurtasun Juridikoko Printzipioak bete behar ditu. Hala ere, langile publikoak hautatzeko prozesu askok, azkenean, printzipio horien araberako Requiem bat dirudite, eta ez haien betetzearen bermatzaileena.
Eskaintzak, Ad-hoc definituta diruditen profilak dituzten. Aurkezten diren hautagaitzak ez dira gutxi, eta, eskakizunak bete arren, baztertu egiten dira, froga gehigarririk gabe eta motibaziorik argudiatu gabe.
Hiru eskaera, bi erantzun desberdin
Dirudienez, ez zaigu guri bakarrik zalantza sortzen. Bi aurrekari daude.
Josu Estarronak (EH Bildu) dagoeneko eskatu zuen Eusko Legebiltzarrean Eusko Jaurlaritzaren menpeko erakunde publikoek beren hautaketa-prozesuetarako kanpoko aholkularitzetan egindako gastuari buruzko informazioa. 2019ko otsailean, informazio hori eskatu zuen 2008tik 2018ra bitarteko aldirako (epe hori barne). Bigarren eskaera 2022ko maiatzean egin zen, eta 2019tik erantzuteko egunera arte (2022) eskatu zuen.
Bestalde, 2023ko otsailean, Amaia Martínez Grisaleñak (Vox) gastuaren eskaera egin zuen 2016tik 2023ko otsailaren 1era bitarteko aldirako.
Bi eskaera desberdin, baina denbora-tarte amankomun batekin: 2019ko urtarriletik 2022ko maiatzera. Harrigarria bada ere, parlamentuko bi erantzunetan desberdintasunak aurkitu ditugu.
Itelazpi Kasua
Adibidez, Itelazpi kasuan, telekomunikazio-azpiegiturak hobetzeko Europako laguntzak kudeatzeaz arduratzen den sozietate publikoaren kasuan, honako hau aurkitzen dugu:
Legebiltzarrak EH Bilduri emandako erantzunaren arabera, Itelazpik 2019tik 2022ko maiatzera arte kanpoko hautapen-aholkularitzetan egindako gastua prozesu bakarrera murrizten da, hau da, arduradun juridiko bat aukeratzera. 18.870,22 €-ko kostua du. Hala ere, Legebiltzarrak VOXi emandako erantzunean, urte horretarako (2022) erregistratu den gastua 2.650 €-ra murriztu da.
Zoritxarrez, hau ez da aurkitu dugun ezberdintasun bakarra.
Kontratazioa gehitzen dugu
Eusko Jaurlaritzaren mendeko erakunde publikoek hautaketa-aholkularitzetan egindako gastua koadratzeko erronka gutxi ez balitz ere, legebiltzarreko hiru erantzunetan jasotakoa, hirugarren bat gehitu dugu: Kontratazio Publikoaren informazioa.
Zergatik egiten dugu? Oso erraza. Gastu guztia lizitazio irekietan edo kontratu txikietan eta dagozkien kontratuetan islatu beharko litzateke. Horretarako, Euskadiko Kontratazio Publikoaren Atarira eta Estatuko Kontratazioaren Atarira jotzen dugu. Gure Gardena Plataformak lana errazten digu, informazio hori guztia biltzen baitu.
Berriz ere, alde handiak ditugu hemen.
BIOEF Kasua
Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak adierazten du BIOEF, Berrikuntza eta Ikerketa Sanitarioko Euskal Fundazioak, ez duela inolako enpresarik kontratatu 2019az geroztik hautaketa-prozesuetan aholkuak emateko.
Argi dago 2022ko abenduaren 7an BIOEFek TEA CEGOSi esleitu ziola «Aldi baterako enplegua egonkortzeko hautaketa-prozesuetako kanpoko laguntza teknikoko zerbitzua», 74.025 eurokoa (BEZik gabe).
Kasu gehiago daude. Alderantziz ere bai. Legebiltzarreko erantzunetan agertzen diren esleipenak, baina Kontratazio Publikoaren Atarietan erregistratuta ez daudenak.
Gure azterlanean, kontuan hartu ditugu legebiltzarreko hiru erantzunak, kontratazio publikoaz gain. Datuak bikoiztea eta aberastea baztertu dugu. Gure zalantza batzuen erantzunak ere aurkitu ditugu. Erantzun batzuk begi bistakoak ziren, beste batzuk, ez begi bistakoak, deigarriak izateari utzi zioten.
Baina datuak utziko ditugu historia konta diezaguten.
Zenbat gastatzen da Hautaketa Aholkularitzan?
Zifrak zorabiatu egiten dira. Eusko Jaurlaritzaren mendeko erakundeak bakarrik kontuan hartzen baditugu, gastuaren guztizko zifra, 2008tik 2023ko uztailera, 5,4 milioi eurotik gorakoa da. Horietatik, 3,3 milioi baino gehiago azken legegintzaldian bildu dira (2019tik).
Espektroa euskal erakunde publiko guztietara zabaltzen badugu (Eusko Jaurlaritzaren, foru-aldundien, udalen eta abarren mendekoak), guztizko gastua 6,9 milioi eurotik gorakoa da. Horietatik 4,6 milioi baino gehiago azken legegintzaldian.
Zifra erreala, hala ere, 6,9 milioi eurotik gorakoa izan daiteke. Mota horretako zerbitzuak esleitzeko prozedura Kontratu Txikia da, eta euskal erakunde publiko askok ez dituzte beren kontratu txikiak Kontratazio Publikoko Atari ofizialetan erregistratzen. Adibidez, Bilbao Kirolak enpresak 30.000 €-tik gorako kontratuak ditu hautaketa-aholkularitzekin, eta horiek badirela egiaztatu ahal izan dugu bere webgunean, PDFen bidez. Bilbao Museoak, Guggenheim, Azkuna Zentro edo EUDELi buruzkoak ere ez dira sartzen, beste askoren artean.
Nortzuk dira talentua hautatzeko kanpo-aholkularitzetan konfiantza gehien dutenak?
Zein hautapen-aholkulari dira gustukoenak?
Egiazta dezakegunez, Campo y Ochandiano-k Euskal Erakunde Publikoek langileak hautatzeko egiten duten gastu osoaren % 40 biltzen duela. Guztira, 2008tik aurrera, 2,7 milioi euro baino gehiago fakturatu dira 360 esleipen baino gehiagotan, gehienak kontratu txikien bidez. euskal erakunde publikoek langileak hautatzeko egiten duten gastu osoaren % 40 biltzen duela. Guztira, 2008tik aurrera, 2,7 milioi euro baino gehiago fakturatu dira 360 esleipen baino gehiagotan, gehienak kontratu txikien bidez.
Bigarrenik, ATLAS Servicios Empresariales (lehen ADECCO) ageri dira, 0,9 milioi euro pasatxorekin.
Hirugarrenik, iETeam Consultores, 0,6 milioi euro baino gehiagorekin diru-kutxa publikoen kontura.
Eta, aholkularitza-enpresa gustukoenen rankinga itxiz, OTEIC Consulting Group eta TEA Cegos daude, biak 400.000 €-tik gorako fakturazioarekin. Horien atzetik eta beheragoko ordezkaritza batekin, Human Management Systems edo PKF Attest ITC ditugu, besteak beste.
Eta Eusko Jaurlaritzaren mende daudenak bakarrik kontuan hartzen baditugu?
Esadazu zertara aurkezten zaren eta esango dizut nork aukeratzen duen
EJIEren kasuan, Eusko Jaurlaritzaren Informatika Zerbitzuak oso litekeena da Atlas Enpresa Zerbitzuak (%59) egitea hautaketa-prozesua.
Aldiz, Ziur edo Adinberri fundazioen kasuan, beti jartzen dute konfiantza beren hautaketa-prozesuetan ieTeam Consultores-engan.
Talentuaren aukeraketa onenak erakartzean datza. Horrela bakarrik izango gara gai arlo publikoa hobetzeko.
8 langile eta euskal erakunde publikoen merkatuko % 40ko kuota. Zer du bereziak?
Campo y Ochandianok euskal erakunde publikoen hautaketa-merkatuaren % 40 banatzen dute. Zifra hori askoz ere handiagoa izan liteke; izan ere, esan dugun bezala, erakunde guztiek ez dituzte beren kontratuak Kontratazio Atari Ofizialetan erregistratzen.
Bilbao Museoak, Guggenheim, Azkuna Zentroa edo Bilbao Kirolak, beste askoren artean, aholkularitza-enpresa honen zerbitzuak dituzte. Gai hori egiaztatu ahal izan dugu haien webguneetan jarritako PDFen bidez.
Gardenan, 2019-2022 aldirako Campo y Ochandianoren benetako negozio-zifra eskuratu dugu. Baliteke sektore publikoaren eta sektore publikoaren arteko aldea hain handia ez izatea, baldin eta erakunde publiko guztiek betetzen badituzte Gardentasunari buruzko Legearen betebeharrak.
Bere sektoreko antzeko enpresekin alderatuz gero, Campo eta Ochandiano igo egiten dira Marjina eta Errentagarritasunari dagokionez. Aitzitik, kaudimena (esleipen publikoko prozesuetan funtsezko parametroa) edo zorpetzea ez dira, argi eta garbi, haren indarguneak..
Deigarria da. Hautaketa-aholkularitza-enpresak, batez beste, 8 langile baino ez baditu (2019tik ez da kopuru hori hazi), nola ekin diezaieke agintzen zaizkion hautaketa-prozesu guztiei?
Dena ez da esleipenak
Bizkaiko Foru Aldundiko Ekonomiaren eta Lurralde Garapenaren Sailak 28.318,18 euroko dirulaguntza eman zion Campo y Ochandianori, 2018ko Berrikuntza eta Inbertsio Aurreratua Sustatzeko 2i Planaren bidez, «Talentua Erakarri, Hautatu eta Modu Aktiboan Zaintzeko». Nola ekin dakioke horrelako proiektu bati, 8 langile besterik ez baditu eta hautapen-prozesua horizontean badago?
2020ko maiatzean, Industria, Merkataritza eta Turismo Ministerioak 160.000 euroko bermea eman zion, ETEentzako abalak birfinkatzeko 2020 programaren barruan.
Eta 2023ko ekainean, Ekonomia Gaietarako eta Eraldaketa Digitalerako Ministerioak 6.000 euroko dirulaguntza eman zion Kit Digitalagatik.
Azken lau urteetan (2019-2022), Campo y Ochandianok 594.501,02 euroko irabaziak izan ditu zergen ondoren, eta 293.031,58 euroko dibidenduak banatu dira.
Eta Gardentasuna?
Erakunde publikoetako hautaketa-prozesuak zuzendu behar dituen printzipioetako bat gardentasunarena da, horien izaera edozein dela ere (sozietateak, fundazioak, agentziak…).
Hala ere, egunez egun prozesuen opakotasunaren lekuko gara. Eskaintzak argitaratzen jarraitzen da «egoitza… (e) n duen sozietate publikoaren» babespean, eta hautagai-zerrendak ez dira erakunde publikoaren egoitza elektronikoaren bidez inskribatu ere egiten.
Erakunde publikoaren izena zehazten ez den eskaintzak argitaratzen da, eta horietan hautagaitzak hautapen-aholkularitzako enpresa baten web orriaren bidez aurkeztera behartzen da, prozesu osoaren erantzukizuna haren esku utziz.
Berrerabiltzea
Azterketa hori egiteko denbora eta ahalegina behar izan ditugu, eta ez dugu diruagatik egin, Gardentasunaren arloan gure harri-koskorra jartzeagatik baizik. Eser zaitez gure lana berrerabiltzetik. Trukean guri aipatzea besterik ez dizugu eskatzen. Gure lanaren saririk onena da. Mila esker!
Datu zehatzen bat argitu behar baduzu edo behar baduzu, idatz iezaguzu.
Interesgarria iruditzen zaizu gure lana?
Lagundu! Zabaldu, partekatu! Gardentasunean eta Gobernu Onean oinarritutako kultura ezartzen laguntzen du.